kor42022
Demenca. Rrezik më i vogël nëse nivelet e vitaminës D janë normale
Nivelet e ulëta të vitaminës D shoqërohen me vëllime cerebrale më të ulëta dhe rrezik në rritje për demencë dhe iktus. Në disa popullata, kthimi i niveleve të vitaminës D në serum në vlerat normale mund të reduktojë rastet e demencës deri në 17%. Kjo u vëzhgua nga një ekip australian i udhëhequr nga Elina Hyppönen (Universiteti i Australisë Jugore), e cila mblodhi informacion nga baza e të dhënave Biobank në Britani. Rezultatet e hulumtimit, i cili u mbështet edhe nga Këshilli Kombëtar Australian i Shëndetit dhe Kërkimeve Mjekësore, u botuan në The American Journal of Clinical Nutrition.
Ndikimi i vitaminës D në tru
Për të ekzaminuar ndikimin e niveleve të ulëta të vitaminës D (25 nmol/L) dhe rrezikun e demencës dhe iktusit, ekipi analizoi të dhënat për 294,514 njerëz në Biobank në Britani. Përveç rezultateve të theksuara, studiuesit, përmes një analize gjenetike, vëzhguan edhe një lidhje të drejtpërdrejtë midis mungesës së vitaminës D dhe demencës. Megjithatë, mungesa e vitaminës D nuk shoqërohet me vëllime më të ulëta të hipokampusit, që është një faktor prognostik për rrezikun e demencës. Përqendrimet e ulëta të 25-hidroksivitaminës D, një tregues i statusit të vitaminës D, janë të zakonshme dhe prevalenca e mungesës së rëndë të vitaminës D, me nivele nën 25 nmol/L, varion midis 5 dhe 50% globalisht. Sipas autorëve, vitamina D njihet gjithnjë e më shumë si një substancë e implikuar në shëndetin e trurit. Dhe me një interes në rritje për identifikimin e faktorëve të rrezikut të modifikueshëm për demencën dhe iktusin, vitamina D është bërë një kandidat i mundshëm, veçanërisht pasi suplementet, dieta dhe ekspozimi në diell mund të rivendosin përqendrimin e duhur të kësaj molekule në gjak.
Hipotezat mbi përfitimet e mundshme të vitaminës D në tru
Sipas autorëve, ekzistojnë tre mekanizma të mundshëm mbrojtës të 25-hidroksi vitaminës D në tru. Para së gjithash, prania e receptorëve të vitaminës D në hipotalamus sugjeron se mund të ketë një funksion neuroprotektiv për vitaminën D aktive, e cila do të nxiste rritjen dhe maturimin e neuroneve. Mund të ketë gjithashtu një mekanizëm vaskular, pasi vitamina D aktive është shoqëruar me reduktim të trombozës dhe rregullimin e sistemit reninë-angiotensinë. Së fundi, raportimi i përqendrimeve të vitaminës D do të kishte një efekt pozitiv përmes shtypjes së dëmtimit neurovaskular për shkak të inflamacionit të shkaktuar nga citokinat proinflamatore.
Demenca, problem madhor i shëndetit publik
Demenca është një sindromë kronike ose progresive që çon në një përkeqësim të funksionit konjitiv. Në Itali, aktualisht, numri i përgjithshëm i pacientëve me demencë vlerësohet në mbi një milion dhe rreth tre milionë njerëz janë të përfshirë drejtpërdrejt dhe tërthorazi në kujdesin e tyre. Megjithatë, globalisht, demenca është në rritje në popullatën e përgjithshme, aq sa OBSH-ja e ka bërë atë një prioritet global të shëndetit publik. Deri më sot, vlerësohet se mbi 55 milionë njerëz në mbarë botën jetojnë me demencë, një shifër që pritet të arrijë në 75 milionë deri në vitin 2030 dhe 132 milionë deri në vitin 2050, me rreth 10 milionë raste të reja në vit, rreth një në çdo tre sekonda. Faktori më i madh i rrezikut është mosha, ndërsa gjinia femërore është një faktor rreziku për formën më të zakonshme të demencës, sëmundjen e Alzheimerit, e cila përbën rreth 60% të të gjitha demencave. Së fundi, përsa iu përket kostove, ndikimi ekonomik i demencës mund të arrijë më shumë se një trilion dollarë në vit.
Sabina Mastrangelo
Burimi:
The American Journal of Clinical Nutrition - doi: 10.1093/ajcn/nqac107 Ministero della Salute. Demenza - dati epidemiologici
https://www.salute.gov.it/portale/temi/p2_6.jsp?id=2402&area=demenze&menu=vuoto